Rente familielening
Een lening verstrekken aan familie kan een mooie manier zijn om een dierbare te helpen. Maar welke rente moet u rekenen bij een familielening? En wat zijn de fiscale gevolgen? Bij een te lage rente kunt u namelijk problemen krijgen met de Belastingdienst. Fortus legt uit waar u op moet letten bij het vaststellen van de juiste rente voor een lening aan familie.
Waarom de juiste rente bij een familielening belangrijk is
Bij het verstrekken van een lening aan een familielid is het belangrijk om een zakelijke rente te hanteren. De Belastingdienst kijkt namelijk kritisch naar leningen tussen familieleden. Als u geen of een te lage rente rekent, kan dit worden gezien als een schenking. Dit kan leiden tot schenkbelasting voor de ontvanger.
“Veel mensen denken dat ze hun kinderen een plezier doen door geen rente te rekenen op een lening. In werkelijkheid creëren ze vaak onbedoeld fiscale problemen. Een zakelijke rente is essentieel om discussies met de Belastingdienst te voorkomen.”
Esther – Vastgoed specialist
Naast schenkbelasting kan een onjuiste rente ook gevolgen hebben voor uw eigen belastingaangifte. In box 3 wordt namelijk uitgegaan van een zakelijk rendement op uw vermogen. Als u dit niet kunt aantonen, loopt u het risico op een naheffing.
Welke rente moet ik rekenen voor een lening aan mijn kind?
De rente die u moet rekenen bij een lening aan uw kind moet zakelijk zijn. Dit betekent dat de rente vergelijkbaar moet zijn met wat een bank zou rekenen voor een soortgelijke lening. Voor een familielening voor een woning (familiehypotheek) ligt de zakelijke rente momenteel tussen de 3% en 5%, afhankelijk van de looptijd en voorwaarden.
Het is verstandig om de actuele hypotheekrentes bij verschillende banken te vergelijken voordat u de rente voor uw familielening bepaalt. Zo kunt u aantonen dat uw rentepercentage marktconform is. U kunt ook kijken naar de vastgoed financiering tarieven voor een indicatie van zakelijke rentepercentages.
Mag ik een renteloze lening verstrekken aan mijn familie?
Technisch gezien mag u een renteloze lening verstrekken aan uw familie, maar fiscaal is dit niet verstandig. De Belastingdienst ziet het rentevoordeel namelijk als een schenking. Als het voordeel hoger is dan de jaarlijkse vrijstelling, moet er schenkbelasting worden betaald.
Bijvoorbeeld: u leent €100.000 aan uw kind zonder rente. Een zakelijke rente zou 4% zijn. Het jaarlijkse rentevoordeel van €4.000 wordt gezien als een schenking. Als dit bedrag hoger is dan de jaarlijkse vrijstelling (in 2023: €6.035 voor kinderen), moet er schenkbelasting worden betaald over het meerdere.
Daarnaast wordt in box 3 voor de berekening van uw rendement op vermogen uitgegaan van een zakelijke rente. Als u geen rente in rekening brengt, kan de Belastingdienst alsnog een fictief rendement berekenen waarover u belasting moet betalen. Meer informatie over rendement op vermogen vindt u op onze website.
Is rente verplicht bij een onderhandse lening?
Bij een onderhandse lening tussen particulieren is rente juridisch gezien niet verplicht. U kunt onderling afspreken dat er geen rente wordt gerekend. Maar zoals hierboven uitgelegd, heeft een renteloze lening wel fiscale gevolgen.
Voor de Belastingdienst geldt dat een lening zakelijk moet zijn om niet als schenking te worden aangemerkt. Een zakelijke lening heeft onder andere de volgende kenmerken:
- Een schriftelijke overeenkomst
- Een marktconforme rente
- Duidelijke afspraken over aflossing
- Zekerheden (zoals hypotheekrecht bij een woning)
Het is daarom raadzaam om altijd een marktconforme rente te rekenen bij een onderhandse lening, ook als deze binnen de familie blijft. Zo voorkomt u problemen met de Belastingdienst en mogelijke naheffingen.
Hoeveel mag je belastingvrij lenen van familie?
Er is geen specifieke vrijstelling voor het lenen van geld binnen de familie. Het bedrag dat u leent is in principe onbeperkt, mits er een zakelijke rente wordt gerekend en er duidelijke afspraken over terugbetaling zijn vastgelegd.
Als u besluit om een lening kwijt te schelden, wordt dit wel gezien als een schenking. Hiervoor gelden de reguliere vrijstellingen voor schenkbelasting:
Ontvanger | Jaarlijkse vrijstelling (2023) |
|---|---|
Kinderen | €6.035 |
Kleinkinderen | €2.274 |
Overige personen | €2.274 |
Voor kinderen tussen 18 en 40 jaar bestaat er nog een eenmalige verhoogde vrijstelling van €106.671 (2023) voor de aankoop van een eigen woning. Dit kan een interessante optie zijn als u overweegt om uw kind te helpen bij het investeren in vastgoed.
Wilt u meer weten over de fiscale aspecten van schenken? Lees dan ons uitgebreide artikel over schenkbelasting.
Box 3 lening aan familie: waar moet u op letten?
Als u geld uitleent aan familie, valt deze lening voor u als verstrekker in box 3 van de inkomstenbelasting. Hierbij zijn enkele belangrijke aandachtspunten:
Ten eerste moet u de lening aangeven in uw belastingaangifte als bezitting. De waarde van de lening is onderdeel van uw vermogen waarover u belasting betaalt. Als de lening zakelijk is (met een marktconforme rente en aflossingsschema), wordt de volledige waarde meegenomen.
Bij een niet-zakelijke lening (te lage of geen rente) kan de Belastingdienst de waarde anders berekenen. Ze kunnen uitgaan van wat de lening werkelijk waard zou zijn als deze op zakelijke voorwaarden was verstrekt. Dit kan resulteren in een lagere waardering van de lening in box 3, maar ook in het aanmerken van het verschil als schenking.
Voor de ontvanger van de lening geldt dat een hypothecaire familielening voor de eigen woning in box 1 valt. De rente is dan onder voorwaarden aftrekbaar. Bij andere leningen kan de schuld mogelijk in box 3 worden opgevoerd, wat leidt tot een vermindering van het belastbare vermogen.
Rente familiehypotheek: specifieke aandachtspunten
Een familiehypotheek is een populaire vorm van een familielening, specifiek bedoeld voor de financiering van een woning. Hierbij zijn enkele specifieke aandachtspunten voor de rente:
Voor hypotheekrenteaftrek moet de lening aan diverse voorwaarden voldoen. Een belangrijke voorwaarde is dat de lening wordt gebruikt voor de aankoop, verbetering of onderhoud van de eigen woning. Daarnaast moet er een aflossingsschema zijn waarbij de lening in maximaal 30 jaar volledig wordt afgelost.
De rente moet marktconform zijn, anders kan de Belastingdienst het renteaftrekvoordeel beperken. Een te lage rente kan ook worden gezien als een periodieke schenking van het rentevoordeel.
Het is verstandig om de familiehypotheek notarieel vast te leggen en hypothecaire zekerheid te vestigen. Dit biedt bescherming voor u als geldverstrekker en zorgt ervoor dat de lening als een echte hypotheek wordt behandeld door de Belastingdienst.
Als u overweegt om een familiehypotheek te verstrekken, kunt u meer informatie vinden op onze pagina over herfinanciering hypotheek, waar ook alternatieve financieringsvormen worden besproken.
Alternatieven voor familieleningen
Als u twijfelt over het verstrekken van een familielening, zijn er alternatieven die mogelijk interessant zijn:
U kunt overwegen om te investeren in hypotheken via een hypotheekfonds. Hierbij loopt u minder persoonlijk risico en zijn de zakelijke aspecten beter geregeld.
Een andere optie is om uw familielid te helpen bij het vinden van een geschikte financiering via professionele kanalen. Fortus biedt bijvoorbeeld diverse oplossingen voor vastgoed financieren zonder bank.
Ook kunt u overwegen om samen met uw familielid te investeren in een vastgoedobject, in plaats van direct geld uit te lenen. Bekijk hiervoor onze pagina over beleggen in vastgoed.
Neem contact op met Fortus voor professioneel advies
Het verstrekken van een familielening brengt fiscale complexiteiten met zich mee. Bij Fortus helpen we u graag bij het vinden van de beste oplossing voor uw specifieke situatie. Of u nu overweegt een familielening te verstrekken of zoekt naar alternatieve financieringsmogelijkheden, onze specialisten denken graag met u mee.
Neem vandaag nog contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek over uw mogelijkheden.
Veelgestelde vragen
U moet een marktconforme rente rekenen die vergelijkbaar is met wat een bank zou vragen voor een soortgelijke lening. Voor familiehypotheken ligt dit momenteel tussen 3% en 5%. Voor andere leningen kunt u uitgaan van de rente voor persoonlijke leningen bij banken, die hoger ligt.
Ja, bij een renteloze lening ziet de Belastingdienst het rentevoordeel als een schenking. Dit kan leiden tot schenkbelasting voor de ontvanger. Voor u als verstrekker kan het leiden tot problemen in box 3, omdat er geen zakelijk rendement wordt aangetoond.
Voor 2023 geldt een jaarlijkse vrijstelling van €6.035 voor kinderen, €2.274 voor kleinkinderen en overige personen. Voor woningaankoop bestaat een eenmalige verhoogde vrijstelling van €106.671 voor kinderen tussen 18 en 40 jaar.
Ja, als verstrekker moet u de lening aangeven als bezitting in box 3. De ontvanger geeft de schuld aan (behalve bij een hypothecaire familielening voor de eigen woning, die valt in box 1). Zorg dat alle documenten in orde zijn voor een correcte aangifte.
